Besin Kalorileri İnsan vücudu, yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için belirli miktarda enerjiye ihtiyaç duyar. Bu enerji, besinler yoluyla alınır. Besin, vücudun ihtiyacı olan organik ve inorganik bileşiklerin genel adıdır. Kalori ise, bir gram suyun sıcaklığını bir derece artırmak için gereken enerji miktarını ifade eder. Beslenme bağlamında kullandığımız kalori, besinlerin içerdiği ve vücudun kullanabileceği enerji miktarını belirtir. Bir kilokalori, bin kaloriye eşittir ve besinler için genellikle kilokalori terimi kullanılır. Kalori İhtiyacı Kişinin günlük kalori ihtiyacı, vücut yapısı, kilosu, boyu, yaşadığı coğrafi bölge, iklim koşulları ve yaptığı iş gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterir. Örneğin, inşaat işçisi olan bir bireyin, masa başı iş yapan birine göre daha fazla kaloriye ihtiyacı vardır. Çünkü fiziksel olarak daha fazla çaba harcayan birey, daha çok enerji tüketir ve dolayısıyla daha fazla kaloriye ihtiyaç duyar. İnsan vücudu, aldığı fazla enerjiyi yağ olarak depolar ve ihtiyaç duyduğunda bu rezervleri kullanır. Bu sayede, vücut bir süre açlığa dayanabilir. Ancak, fazla besin tüketimi kilo alımına yol açarken, yetersiz kalori alımı vücut depolarını tüketir ve kilo kaybına neden olur. Besinlerin Sınıflandırılması Besinler genel olarak beş ana grupta sınıflandırılır:
İlk üç grup organik, son iki grup ise inorganik besinlerdir. Kalori, enerji veren besinler organik olanlardır ve karbon, hidrojen, oksijen, azot, sülfür ve fosfor elementlerinden oluşurlar. Proteinler ve karbonhidratlar parçalandığında gram başına aynı enerjiyi verirken, yağlar daha fazla enerji sağlar. Ancak, vücut enerji ihtiyacı için önce karbonhidratları, sonra yağları ve son olarak proteinleri kullanır. Bu sırayla enerji temini, karbonhidratların daha kolay yıkılabilir olmasından kaynaklanır. Besinlerde Kalori Değerleri Besinlerin kalori değerleri, içerdiği organik bileşiklere ve miktarına bağlı olarak değişir. Yağdan zengin besinler arasında ayçiçeği çekirdeği, fındık, fıstık, zeytinyağı, ayçiçek yağı ve margarin bulunur. Proteinden zengin besinler; et, süt ve süt ürünleri, yumurta, baklagiller ve fasulyedir. Karbonhidrat ağırlıklı besinler ise patates, pirinç, ekmek, buğday ve mısırdır. Besinlerin kalori değerlerini bilmek, sağlıklı bir diyet planı oluşturmak için önemlidir. Dengeli bir beslenme düzeni, vücudun ihtiyacı olan enerjiyi sağlarken, fazla veya eksik kalori alımını da önler. |