Besin zehirlenmesi, sindirim sistemi ile ilgili bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal ve kramp gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Eğer bu belirtiler, son 1 ay içerisinde mikroorganizma veya toksin bulaşmış bir besinin tüketilmesi sonucunda ortaya çıkmışsa, bu duruma besin zehirlenmesi denir.

Besin zehirlenmesi, belirli bir mekânda birçok kişiyi etkileyebilir veya salgınlar şeklinde görülebilir. Bazen yalnızca bir kişinin tükettiği besin nedeniyle zehirlenme yaşanabilir. Dünya genelinde oldukça sık karşılaşılan ciddi bir sağlık problemidir. Hastalığın şiddeti, zehirlenmeye sebep olan mikroorganizmanın türüne göre değişiklik gösterebilir. Genellikle hafif seyirli bir rahatsızlıktır, ancak bebeklerde veya yaşlı bireylerde daha ağır seyredebilir ve hatta ölümle sonuçlanabilir. Bu, bu bireylerin vücutlarında bulunan sıvı miktarının yetişkinlere göre daha düşük seviyede olmasından kaynaklanır.

Besin zehirlenmesine sebep olan mikroorganizmalar genellikle bakterilerdir. Bu bakteriler, oda sıcaklığında en rahat şekilde çoğalır ve yaşamlarını sürdürürler. Bu sebeple besinler hazırlanırken, yüksek sıcaklıkta ve homojen bir şekilde pişirilmelidir. Eşit bir şekilde pişirme yapabilmek için kızartma yöntemi yerine fırın, mikrodalga fırın veya düdüklü tencere kullanılması önerilmektedir.

Bu bakteriler, yüksek sıcaklıklarda ölebileceği gibi düşük sıcaklıklarda da çoğalmazlar ve dolayısıyla besin zehirlenmelerine sebep olmazlar. Bu nedenle, +4 derecenin altındaki sıcaklık seviyesinde besinleri muhafaza ederek ve gerekirse derin dondurucu kullanarak bu bakterilerin üreme ortamı engellenmiş olur. Bu şekilde saklama, en uygun yöntemdir. Ancak son kullanma tarihlerine dikkat etmek gerekir. Nemin fazla olması bakterilerin üremesine yardımcı olmaktadır. Bu sebeple nemli ortamlarda gıda saklamamaya özen göstermeliyiz.

Besin zehirlenmesi türleri arasında en çok rastlananı, stafilokok bakterilerinin sebep olduğu zehirlenmelerdir. Sıklıkla et, süt ve süt ürünlerinde, salatalarda karşılaşılmaktadır. Bu gıdalar tüketildikten yaklaşık 2-3 saat sonra belirtiler görülmeye başlar. Belirtiler ortaya çıktığında genellikle kusma meydana gelir, çünkü vücut zehri bir an önce dışarı atmaya çalışır. Bu tür zehirlenme genellikle ağır seyretmez ve birkaç gün içinde hasta kendine gelir.

Diğer bir zehirlenme türü ise shigella adı verilen bakterilerin sebep olduğu besin zehirlenmesidir. Bu tür zehirlenme de et, süt ve salata gibi gıdaların tüketilmesi ile ortaya çıkar. Belirtilerin ortaya çıkma süreci 1-2 gündür. Kusma, ateş yükselmesi, kramp şeklinde karın ağrıları ve ishalde kan oluşumu gibi belirtiler gözlenir. Hastalığın tam olarak iyileşme süreci 1-2 haftayı bulabilir.

En önemli ve ölümcül olma riski taşıyan zehirlenme ise clostridium botulinum bakterisinin sebep olduğu zehirlenmedir. Bu bakterinin zehri, bakteriler içinde en öldürücü ve etkili olanıdır. Hava almayan ortamlarda üremeyi tercih ettiği için konserve yiyeceklerde sıkça görülür. Et, meyve ve sebze gibi birçok besinde de bulunabilir. Belirtiler 2-3 gün içinde ortaya çıkar. Sinir sistemini etkileyerek felç yapabilir veya ölüme sebep olabilir. Ayrıca solunum sıkıntısına da yol açabilir.

Bir diğer zehirlenme türü ise pirinçten dolayı gerçekleşen zehirlenmedir. Bu besin zehirlenmesine bacillus cereus adı verilen bakteri neden olur. Belirtileri arasında kusma bulunur ve bu süreç 3-5 saat sürebilir.

Besin zehirlenmesinden korunmak için şu yöntemleri uygulayabilirsiniz:

Besin zehirlenmesi, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, besinlerin hazırlanması, saklanması ve tüketilmesi konusunda dikkatli olunmalıdır. Yukarıdaki yöntemler takip edilerek, besin zehirlenmesi riski en aza indirgenebilir.